Drewno to popularny materiał konstrukcyjny i wykończeniowy. Sięgamy po nie ze względu na jego bardzo dobre właściwości użytkowe i naturalne piękno. Niestety, jako materiał w 100% naturalny drewno z czasem ulega degradacji. Ten proces przyspieszają czynniki atmosferyczne, owady, grzyby, a także normalne użytkowanie powierzchni drewnianych – niezależnie od tego czy są to meble tarasowe czy drzwi wewnętrzne. Aby ochronić drewno przed różnymi czynnikami fizycznymi i biologicznymi i jednocześnie przedłużyć jego żywotność możemy zastosować wybrany preparat dedykowany do impregnacji drewna. Czym impregnować drewno?

Metody impregnacji drewna

Sposobów na skuteczną ochronę powierzchni drewnianych – tych użytkowanych wewnątrz, jak i na zewnątrz – jest co najmniej kilka. Ze względu na stosowane preparaty możemy wyróżnić:

• impregnację,
• lakierowanie,
• malowanie emalią,
• bejcowanie,
• lakierobejcowanie,
• lazurę.

W tym artykule skupimy się przede wszystkim na impregnacji drewna, do której możemy wykorzystać szereg preparatów o zróżnicowanych właściwościach. Impregnaty do drewna możemy aplikować metodą natryskową lub poprzez malowanie zabezpieczanych powierzchni. W warunkach domowych najczęściej korzystamy z impregnatów dedykowanych do malowania, które polega na zwykłym naniesieniu środka impregnującego na powierzchnię drewnianą przy pomocy pędzla, wałka lub gąbki. Rzadziej wykorzystujemy preparaty do natrysku — wynika to z konieczności posiadania odpowiedniego osprzętu, wyboru impregnatu dedykowanego do aplikacji natryskowej, a jednocześnie niskiej efektywności tej metody impregnacji drewna.

Impregnaty do drewna – ich rodzaje, zalety i wady

Na rynku dostępne są różne typy impregnatów. Produkty dedykowane do ochrony drewna różnią się od siebie pod względem składu chemicznego, co decyduje o zastosowaniu, jak i działaniu impregnatu. Jakie rodzaje impregnatów do drewna możemy wyróżnić? Jakie są ich zalety i wady?

   Impregnaty solne

Impregnaty solne to grupa środków ochrony drewna na bazie soli. Przy ich pomocy chroni się przede wszystkim drewno konstrukcyjne. Impregnacja drewna konstrukcyjnego tą metodą polega na aplikacji impregnatu w komorze próżniowo-ciśnieniowej lub poprzez namaczanie — metody te pozwalają na głębokie wniknięcie impregnatu w strukturę drewna. Wybierając drewno impregnowane impregnatami solnymi do zastosowań zewnętrznych należy pamiętać, że ten rodzaj impregnatu nie jest szczególnie odporny na wilgoć i zmienne warunki atmosferyczne. Dlatego do impregnacji drewna wystawionego na działanie wody, wyeksponowanego na inne czynniki zewnętrzne, należy wybrać lakier lub lakierobejcę, które wnikają głęboko w struktury drewna i efektywnie zabezpieczają go.

Impregnaty wodorozcieńczalne

Impregnaty wodorozcieńczalne stosuje się do impregnacji drewna użytkowanego wewnątrz, jak i na zewnątrz. To preparaty zapewniające ochronę przede wszystkim przed mikroorganizmami, owadami i wilgocią. Z ich pomocą można zaimpregnować meble ogrodowe, ale także i konstrukcje, na przykład altany. Impregnaty wodorozcieńczalne mogą być aplikowane metodami przemysłowymi oraz domowymi. Cechą charakterystyczną tego typu impregnatów jest możliwość stosowania na lekko wilgotne drewno.

Największą zaletą jest możliwość impregnacji drewna bez wydzielania nieprzyjemnych, czy wręcz szkodliwych wyziewów. Pozwala to zakonserwować drewniane elementy w domu bez konieczności późniejszego wietrzenia pomieszczeń. Impregnaty wodne szybko wnikają w struktury drewna, zabezpieczając je przed mikroorganizmami oraz hamują rozwój grzybów, w tym także grzybów podstawczaków powodujących głęboki rozkład drewna. Są to preparaty bezpieczne dla ludzi i środowiska. Dzięki temu można bez obaw zakonserwować drewniane zabawki, czy też zaimpregnować łóżko dziecięce. Warto jednak upewnić się przed zakupem preparatu, że ma on wymagane atesty i spełnia wszelkie niezbędne normy.

   Impregnaty rozpuszczalnikowe

Impregnaty rozpuszczalnikowe zapewniają szeroką ochronę powierzchni drewnianych – chronią przed promieniowaniem UV, wilgocią i szkodnikami. Składają się z mieszanki organicznych rozpuszczalników oraz aktywnych substancji chemicznych, takich jak oleje, woski, sole mineralne czy środki antygrzybiczne. Składniki te głęboko penetrują struktury drewna, tworząc ochronną warstwę wewnątrz materiału. Wyróżniają się łatwą aplikacją, którą z powodzeniem można przeprowadzić w warunkach domowych. Używa się ich do impregnowania użytkowych powierzchni drewnianych, drewna na zewnątrz, w tym także i do impregnacji drewna konstrukcyjnego.

Z ich pomocą można m.in. odnowić meble ogrodowe i przeprowadzić impregnację drewna suchego. W przeciwieństwie do impregnatów wodorozcieńczalnych, impregnaty rozpuszczalnikowe powinno nakładać się na drewno suche (sezonowane). Wilgotność drewna jest w tym przypadku kluczowa, nie powinna przekraczać 15-20% (w zależności od wymogów producenta). Jeśli zaimpregnuje się mokre drewno takim preparatem, to może to spowodować odkształcenie się drewna (wypaczenie). Wynika to z właściwości większości preparatów tego typu - zatrzymują one wilgoć wewnątrz drewna i nie dopuszczają wilgoci z zewnątrz.

Preparaty rozpuszczalnikowe wydzielają silny zapach podczas nakładania i schnięcia, dlatego impregancję drewna tymi preparatami warto przeprowadzać na zewnątrz pomieszczeń, w przewiewnym miejscu. Są idealnym wyborem do zabezpieczenia mebli ogrodowych, pergoli, altan, parkanów i innych elementów drewnianych wystawionych na działanie czynników atmosferycznych. Impregnacja drewna na zewnątrz nie wymaga bowiem tylko zabezpieczenia przed wilgocią i grzybami (pleśnią), ale także potrzebne jest zabezpieczenie go przed szkodnikami (owadami). Wymogi te w pełni spełniają impregnaty rozpuszczalnikowe.

   Impregnaty dekoracyjne

Obok impregnatów typowo ochronnych na rynku dostępny jest także szereg produktów o właściwościach dekoracyjno-ochronnych. Najczęściej są to lakierobejce lub lazury, a także oleje. W zależności do specyfiki danego produktu impregnat może uwypuklać naturalną strukturę słojów drewna i jego barwę lub nadać mu inny odcień. Środki barwiące służą przede wszystkim do celów dekoracyjnych, lecz poza pigmentami w skład dekoracyjnych impregnatów do drewna wchodzą także substancje o właściwościach owadobójczych i grzybobójczych. Skuteczność impregnacji takimi preparatami jest niewielka, choć zależy ona od gatunku drewna.

Większość impregnatów dekoracyjnych zapewnia ograniczony stopień ochrony drewna, dlatego poleca się ich stosowanie wraz z lakierami bezbarwnymi lub lakierobejcami. Dodatkowa ochrona drewna jest szczególne ważna w przypadku elementów i powierzchni drewnianych użytkowanych na zewnątrz. W takim przypadku kluczowa jest impregnacja drewna preparatem zabezpieczającym je przed działaniem wody i szkodników.

W jaki sposób prawidłowo wykonać impregnację drewna?

Impregnacja drewna w domowych warunkach nie jest trudna. Oto jak ją prawidłowo wykonać:

1. Przygotowanie powierzchni: Upewnij się, że drewno jest czyste, suche i pozbawione kurzu oraz innych zanieczyszczeń. Wygładź ewentualne nierówności przy pomocy papierem ściernym. Jeśli do konserwacji drewna zamierzasz użyć impregnatu koloryzującego, to w pierwszej kolejności oceń jego powierzchnię, gdyż każda niedoskonałość drewna zostanie podkreślona przez nałożony impregnat.

   Jeśli impregnowanie drewna zostało już kiedyś przeprowadzone - usuń starą powłokę przed przystąpieniem do dalszych prac. Unikaj impregnowania świeżego drewna, a jeśli jest to absolutnie konieczne - użyj impregnatów wodorozcieńczalnych. Pamiętaj, że najważniejsze jest odpowiednie przygotowanie podłoża zanim nastąpi impregnacja drewna.

2. Wybór preparatu: Wybierz odpowiedni preparat do impregnacji drewna, dostosowany do rodzaju drewna oraz zamierzonego zastosowania. Wybierz taki, który wzmacnia struktury drewna Weź pod uwagę chłonność drewna i określ metodę nakładania: czy użyjesz metodę natryskową, czy będzie to może tradycyjny pędzel lub wałek.
3. Ochrona osobista: Załóż odpowiednie środki ochrony osobistej, takie jak rękawice i okulary ochronne, aby uniknąć kontaktu z preparatem. Impregnowanie drewna najlepiej przeprowadzaj na wolnym powietrzu (wyjątek stanowią impregnaty wodorozcieńczalne).
4. Test na małej powierzchni: Przed nałożeniem preparatu na większą powierzchnię, przeprowadź test na niewielkim obszarze, aby upewnić się, że preparat działa zgodnie z oczekiwaniami. Sprawdź, czy preparat dostatecznie głęboko penetruje drewno. Jeśli będzie to impregnacja powierzchniowa, sprawdź jakość uzyskanej powłoki.
5. Naniesienie preparatu: Za pomocą pędzla, wałka lub natrysku, równomiernie rozprowadź preparat na powierzchni drewna. Upewnij się, że jest on równomiernie wchłaniany przez drewno. Właściwa impregnacja drewna jest zależna od prawidłowego doboru i nałożonej ilości impregnatu. Zbyt duża ilość impregnatu może spowodować efekt odwrotny do zamierzonego: zbyt obficie nałożony impregnat może w przyszłości zacząć się łuszczyć, odsłaniając włókna drewna i doprowadzając do jego degradacji.
6. Czas schnięcia: Pozwól preparatowi na wchłonięcie i wyschnięcie zgodnie z zaleceniami producenta. To może zająć od kilku godzin do kilku dni, w zależności od rodzaju preparatu i warunków atmosferycznych.
7. Usuwanie odpadów: Postępuj zgodnie z lokalnymi przepisami dotyczącymi usuwania opakowań i odpadów chemicznych. Pod żadnym pozorem nie wylewaj resztek preparatu do kanalizacji!

Czym zaimpregnować drewno?

Mnogość i różnorodność dostępnych impregnatów do drewna sprawia, że często nie wiemy, który z nich będzie najlepszy. W Pigmentologii w sposób szczególny polecamy trzy produkty:

• impregnat gruntujący Tikkurila Valtti Wood Guard,
• impregnant Tikkurila Valtti Color New,
• impregnant Osmo WR Aqua.

W przypadku każdego z nich zalecamy wykonanie próbki na kawałku drewna, dzięki czemu wiemy, jak będzie wyglądał efekt finalny przed pomalowaniem całej powierzchni i w przypadku uzyskania niezadowalającego efektu kolorystycznego mamy możliwość zmiany produktu lub wyboru innego wariantu kolorystycznego.

Tikkurila Valtti Wood Guard

Tikkurila Valtti Wood Guard

Tikkurila Valtti Wood Guard to gotowy do użycia wodny impregnat do konserwacji i ochrony drewna zewnętrznego. Produkt oferuje najwyższą odporność i zabezpieczenie pomalowanej powłoki drewna w każdych warunkach pogodowych w parze z przyjemnym dla oka satynowym wykończeniem. Dodatkową zaletą Valtti Wood Guard jest podwójny system ochrony przed promieniowaniem UV, dzięki czemu zaimpregnowana powierzchnia drewniana pozostaje odporna na:

• wilgoć,
• słońce,
• zmienną temperaturę.

Użytkownicy polecają Tikkurila Valtti Wood Guard także ze względu na łatwą aplikację. Impregnat charakteryzuje się właściwościami tiksotropowymi, dzięki czemu nie tworzy zacieków, łatwo się rozprowadza i nie kapie. Jest to impregnat należący do grupy produktów dekoracyjnych. Preparat jest dostępny w szerokiej atrakcyjnych i trwałych kolorów, które podkreślają naturalne piękno i strukturę drewna.

Tikkurila Valtti Color New

Tikkurila Valtti Color New

Tikkurila Valtti Color New to innowacyjny impregnat do drewna przeznaczony do malowania powierzchni drewnianych znajdujących się na zewnątrz pomieszczeń. Preparat podkreśla naturalne piękno i strukturę drewna jednocześnie nadając powierzchni przyjemne dla oka satynowe wykończenie.

Valtti Color New to preparat stosowany w celu zwiększenia odporności powierzchni drewnianych na biokorozję. Jego zastosowanie zwiększa skuteczność ochrony drewna przed szkodliwym oddziaływaniem czynników zewnętrznych, w szczególności wilgoci i promieniowania słonecznego.

Osmo WR Aqua

Osmo WR Aqua

Osmo WR Aqua to bezbarwny impregnat do drewna zapewniający ochronę przed sinicą i zgnilizną. Impregnant został opracowany jako grunt pod powłoki Osmo, którego zadaniem jest dodatkowa ochrona drewna w miejscach, w których zwykłe powłoki mogą się okazać niewystarczające. Impregnat do drewna WR Aqua wnika głęboko w drewno i zabezpiecza przed je przed wilgocią oraz ogranicza pęcznienie i kurczenie się drewna, nie powinien być jednak stosowany samodzielnie. Docelowo powierzchnię zabezpieczoną impregnatem Osmo WR Aqua należy pokryć warstwą jednej lazur lub olejów do drewna Osmo.